Αφιερωμένο σε όλους τους Έλληνες εκπαιδευτικούς: "Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ!!!"


http://lucqucin.blogspot.gr/2010/07/blog-post_05.html


Στα μέσα της δεκαετίας του '80 έγινε συνείδηση στον πολιτικό κόσμο ότι το εκπαιδευτικό σύστημα στη Νέα Ζηλανδία χώλαινε σοβαρά. Σύμφωνα με υπολογισμούς, το 30% των παιδιών είχαν σοβαρά προβλήματα - ιδιαίτερα αυτά που προέρχονταν από τις χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις. Ολα αυτά, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 20 έτη το κράτος αύξανε συνεχώς τις δαπάνες της παιδείας. Η νέα κυβέρνηση των Εργατικών, που είχαν κερδίσει τις εκλογές, αποφάσισε να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να προσπαθήσει να υπολογίσει την απόδοση κάθε δολαρίου που εδαπανάτο για την εκπαίδευση. Προς το σκοπό αυτόν, προσέλαβε ξένους συμβούλους (διότι δεν εμπιστευόταν τους ειδήμονες των διαφόρων υπουργείων). Η σημαντικότερη ανακάλυψη την οποία έκαναν ήταν ότι το 70% των δαπανών για την παιδεία απορροφούνταν από τη γραφειοκρατία. Προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, η κυβέρνηση προχώρησε σε βαθύτατη αποκέντρωση και ανεξαρτητοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος, ενώ παράλληλα μείωσε δραστικά τον αριθμό των απασχολουμένων στο υπουργείο Παιδείας. Η διαχείριση κάθε σχολείου (δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο) πέρασε στα χέρια ενός διοικητικού συμβουλίου, το οποίο εκλεγόταν απ' ευθείας από τους γονείς των παιδιών που φοιτούσαν εκεί. Το συμβούλιο αυτό έπαιρνε τις κυριότερες αποφάσεις για την καθημερινή λειτουργία του σχολείου, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων που αφορούσαν την πρόσληψη και απόλυση δασκάλων/καθηγητών.

Στην αρχή της σχολικής χρονιάς, η κυβέρνηση παρείχε σε κάθε σχολείο ένα καθορισμένο ποσό, βασισμένο στον αριθμό των μαθητών που ήταν εγγεγραμμένοι εκεί. Το σχολείο μπορούσε να δαπανήσει αυτά τα χρήματα όπως ήθελε, χωρίς να υπόκειται σε κανέναν περιορισμό. Παράλληλα, δόθηκε στους γονείς το δικαίωμα να επιλέγουν σε ποιο σχολείο θα στέλνουν τα παιδιά τους. Αυτά τα μέτρα είχαν αποτέλεσμα τα δημόσια σχολεία να αρχίσουν να συναγωνίζονται μεταξύ τους για την προσέλκυση μαθητών. Μέσα σε μια ημέρα 4.500 σχολεία άρχισαν να ακολουθούν το νέο σύστημα.

Η μεταρρύθμιση, όμως, δεν παρέμεινε μόνο στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης. Αγκάλιασε και την ιδιωτική. Το κράτος έδωσε τη δυνατότητα στους γονείς να επιλέγουν σε ποιο σχολείο θα έστελναν το παιδί τους. Αν κάποιος αποφάσιζε να το στείλει στο ιδιωτικό, το κράτος θα κατέβαλλε στο ιδιωτικό σχολείο το αντίστοιχο ποσό, το οποίο αντιστοιχούσε με το ποσό που κατέβαλλε στο δημόσιο για κάθε μαθητή. Στην αρχή το μέτρο αυτό αντιμετωπίστηκε με μαζική κατακραυγή διότι πολλοί φοβήθηκαν ότι θα είχε αποτέλεσμα τη μαζική έξοδο των μαθητών από τα δημόσια σχολεία και τη μετάβασή τους στα ιδιωτικά, τα οποία άλλωστε παρουσίαζαν εκπαιδευτική ανωτερότητα, η οποία είχε υπολογιστεί σε 15%. Ομως αυτό δεν συνέβη. Αντίθετα, η διαφορά μεταξύ των ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων εξανεμίστηκε σε διάστημα περίπου ενός έτους.

Ο λόγος ήταν απλός. Αίφνης, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές των δημόσιων σχολείων ανακάλυψαν ότι αν έχαναν όλους τους μαθητές τους θα έχαναν και την κρατική χρηματοδότηση, με τελική συνέπεια να χάσουν και τις θέσεις τους. Στην αρχή, όταν ξεκίνησε η μεταρρύθμιση, 85% των μαθητών φοιτούσαν σε δημόσια σχολεία και το υπόλοιπο 15% σε ιδιωτικά. Τον πρώτο χρόνο των μεταρρυθμίσεων το ποσοστό εκείνων που πήγαιναν σε ιδιωτικά αυξήθηκε σε 20%. Ομως, τρία έτη μετά, το 87% των μαθητών φοιτούσε σε δημόσια σχολεία.

Φυσικά , η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που εφαρμόστηκε στη Νέα Ζηλανδία δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός. Αντιπροσώπευε έναν νέο διαφορετικό τρόπο σκέψης, που αφορούσε εν γένει τη λειτουργία και το ρόλο του κράτους. Το νέο αυτό τρόπο σκέψης προέβαλε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση όταν πήρε την εξουσία. Η νέα συλλογιστική βασίστηκε σε δύο πόλους:

*Στην αναγνώριση του γεγονότος ότι η παροχή διάφορων κοινωνικών υπηρεσιών έχει στόχο να ωφελήσει τους αποδέκτες και όχι τους παραγωγούς. Ετσι π.χ. ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν τα σχολεία δεν είναι για να διορίζονται οι καθηγητές και οι γραφειοκράτες του υπουργείου Παιδείας, αλλά για να μαθαίνουν γράμματα οι μαθητές.

*Στην αυστηρή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων μιας συγκεκριμένης κοινωνικής δαπάνης. Κάθε δαπάνη θα έπρεπε να αξιολογείται στη βάση του ερωτήματος: «Τι δημόσιο όφελος αντιστοιχεί σε αυτό το ποσό χρήματος;».

Τα δύο αυτά ερωτήματα σήμερα, στις περισσότερες δυτικές χώρες θεωρούνται αυτονόητες κοινοτοπίες. Το γεγονός όμως ότι σε ορισμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, αυτά θεωρούνται ανατρεπτικά, απλά δείχνει πόσο έχει αποκλίνει ο εγχώριος τρόπος σκέψης από τις βασικές αρχές του ορθολογισμού.